Kanallar- Toshkentning qon tomirlari
Respublikamizning
bosh shahri - Toshkentdan juda ko‘plab kanal va anhorlar o‘tgan. Ulaming ayrimlari
ming yillardan buyon oqadi.
Toshkentni
suv bilan ta’minlashda katta ahamiyatga ega boigan eng katta kanal Bo’zsuvdir.
Bo’zsuv Chirchiq daryosidan suv oladi. Bo’zsuv qadimdan Toshkentning
qurilishini belgilagan. Shahar chetida Bo’ zsuv kanalidan Qorasuv kanali ajrab
chiqadi. Ushbu kanal o‘zining mayda tarmoqlari bilan shaharning butun janubi-sharqiy qismini sug‘oradi.
Shaharning
shimoli-sharqiy chegarasi yaqinida Bo’zsuvdan yirik kanallardan biri - Salor
ajrab chiqadi. Undan Kaykovus kanali suv bilan ta’minlanadi, u esa, o‘z
navbatida Janggoh, Qichqiriq, Chig‘atoy kanallarini ta’minlaydi.
Kanallar
haqida gap ketar ekan, shuni eslash kerakki, о ‘tgan asrda Toshkentda ko‘p imoratlar qurilib, shahar
ancha kengaygan va kanallar shaharning asosiy suv tomirlariga aylanib qolgan.
Bunga Anhor yaqqol misol bo‘lishi mumkin. U Bo’zsuv kanalining O‘zbekiston
ko‘chasidan keyingi irmog'i bo‘lib, Toshkentning markaziy qismi bo‘ylab oqadi.
Anhorning
o‘zi esa Tolyangi va Cho‘ponota kanallarini ta’minlaydi. Bo’zsuv esa o‘z suvini
janubiy-g‘arbga olib boradi va o’z nomini o'zgartirib Bo‘rijar kanaliga
aylanadi.
Bo‘rijarning
o‘rta qismida suvning ko‘p qismini Bo’zsuvning quyi oqimida u bilan tutashib
ketadigan kanal olib qo'yadi. Bo‘rijar esa 0‘zgarish degan joygacha oqib
borib, Salor kanali bilan tutashib ketadi. Salar esa kuchga to`lib Sirdaryoga
qo‘shiladi, daryo esa respublikamizning shimoliga qarab oqadi.
Toshkentning
shimoliy va shimoliy-g‘arbiy qismida suv tizimini Bo’zsuvga qo‘shiladigan
Qoraqamish va Damariq kanallari shakllantiradi.
Kanallar
haqida gap ketar ekan, birinchi navbatda shuni unutmasligimiz kerakki, ular
tufayli Toshkent
shahri gullagan makonga aylangan. Shaharni qon tomirlar kabi qamrab olgan
kanallar bizlami jazirama oftobdan himoya qiladigan daraxtlaming ildizlarini
sug‘oradi, hovli, xiyobon va bog`larga salqinlik olib keladi. shaharliklaming
sevimli dam olish maskanlariga aylanib qolgan sun’iy ko’l va hovuzlarni suv
bilan toldiradi. Bu hali
hammasi emas. Kanallar xo‘jalik ahamiyatiga ega - ular energiya va suv
ta’minoti manbaidir.
Eng
asosiysi - kanallar zaharli chiqindilami kamaytirib, Toshkent shahrining ekologiya
tizimini shakllantiradi.
Toshkentda
birinchi vodoprovod tarmog’i qurilguncha, kanallar shaharni yagona suv
ta’minoti manbai bo'lgan va aholi suv tozaligini nazorat qilgan. Hozirchi?
Afsuski, vaziyat yomonlashgan. Bugungi kunda eng jazirama kunda hech kim
kanaldan suv ichmaydi, chunki hamma buning xavfliligini biladi, suvning tozalik
darajasi yo'l qo‘yiladigan ko‘rsatkichlardan bir necha bor iflosdir.
Ko‘p
kanallar qamishzorlar va oqava suvlar oqadigan ariqlarga aylangan. Buning
sababi shaharliklar va sanoat korxonalarining noto‘g‘ri xo‘jalik faoliyat
yuritishidir.
Hali hammasini o‘zgartirsa va
kanallami qutqarsa bo'ladi, buning uchun, birinchi navbatda kanallarga oqava suv
oqizmaslik kerak. Keyin esa kanallarni tozalab, ularning qirg ‘oq va о‘zanlarini tiklash kerak. Shundagina
ular Toshkent shahriga hayot baxsh etuvchi qon tomirlarga aylanadi.
Maqolani foydali yoki qiziqarli deb hisoblasangiz ijtimoiy tarmoqlardagi do`stlaringizga matnni belgilab tavsiya qiling!
Agarda Siz maqolada xatoni uchratgan bo'lsangiz, unda xato matnni belgilab, CTRL + ENTER klavishasini bosing va sayt ma'muriga xabarnoma jo'nating.