8-noyabr Parijdagi Luvr milliy san'at muzeyi tashkil topgan kun
8-noyabr Parijdagi Luvr milliy san'at muzeyi tashkil topgan kun
Luvr milliy san'at muzeyi 1793-yil 8-noyabrda ilk marotaba ommaga o'z eshiklarini ochdi. Parijdagi Luvr muzeyi dunyoning eng yirik hamda eng boy tarixga ega muzeylari sirasidan joy olgan. Arxitektura yodgorligi hisoblanmish muzey binosi 1190-yilda qirol Filipp-Avgust tomonidan Parij shahrini g'arbdan mudofaa qilish maqsadida bunyod etilgan. Bir paytlar bu qasrda qirol, uning oilasi va saroy ahli istiqomat qilgan. Shuning uchun ham Luvr muzeyi bisotini asosan qirollik va monastirlar kolleksiyalari tashkil etadi. Bundan tashqari muzeydan jahon san'ati durdonalari o'rin olgan. Qadimgi Misr va Yunoniston yodgorliklari ("Nika Samofrakiyskaya”, "Venera Milosskaya”) Mikelandjeloning "Isyon ko'targan qul”, Leonardo da Vinchning "Mona Liza” ("Jokonda”) kabi jahonga mashhur san'atkorlarning nodir asarlari shular jumlasidandir. Shu qatorda yana Rubens, Rembrandt, Pussen, Vatto, David, Jeriko, Delakrua, Kurbelarning ijod namunalari ham shu erda jamlangan. 60 ming kvadrat metr maydonda joylashgan Luvr muzeyi 35 mingga yaqin eksponatni qamrab olgan.
8-noyabr Nemis fizigi Vilgelm Rentgen "rentgen” nurlarini kashf etilgan kun
Nemis fizigi Vilgelm Konrad Rentgen Vyursburgsk universitetining rektori, professor universitet labaratoriyasida bir o'zi qolib, tajriba o'tkazayotganda, kutilmaganda rentgen nurlarini kashf qildi. Rentgen nurlari-zaryadlangan zarralar yoki fotonlarning muhitni tashkil etuvchi atomlar bilan o'zaro ta'sirlashishlari natijasida vujudga keluvchi eletromagnit nurlanish. Rentgen bu nurlarni X-nurlar deb atagan (hozirgi vaqtgacha ham ayrim mamlakatlarda X-nurlar deyiladi). Ular katta tezlikdagi elektronlarning moddada tormozlanishi natijasida paydo bo'ladi. Rentgen nurlari amalada rentgen trubkasi yordamida hosil qilinadi. Rentgen nurlari kashf qilingach, ularning tabiatini uzoq vaqtgacha aniqlash qiyin bo'lgan. Chunki Rentgen nurlari elektr yoki magnit maydoni ta'sirida o'z yo'nalishini o'zgartirmaydi, to'qin uzunligi qisqaligidan to'lqin xususiyatini (masalan difraksiyasi) o'rganish, isbotlash qiyin bo'lgan. 1912-yilda nemis fizigi M.Laue va uning shogirdlari kristalldan rentgen nurlari o'tganida rentgen nurlari difraksiyasi sodir bo'lishini kashf qildilar. Elektron anod moddasiga kelib urilganda, o'z energiyasining ma'lum qismini rentgen nurini hosil bo'lishiga sarflaydi. Nemis olimining bunday kashfiyoti fanning rivojlanishiga juda katta ta'sir ko'rsatdi. Qisqa vaqt ichida rentgen trubkalari tibbiyotda ham keng qo'llanila boshlandi.
8-noyabr Xitoyda jurnalistlar kuni
8-noyabr 2004-yil Xitoyda birinchi marta jurnalistlar kuni tantanali ravishda nishonlandi. Xitoyda o'tkaziladigan kasbiy bayramlarni bu bayram yanada to'ldirdi. Pekindagi xalq yig'ilishlari uyida tantanali yig'ilishlar va bayram kechalari o'tkaziladi. Bir vaqtning o'zida butun provinsiyalar va avtonom tumanlarda jurnalistlar kuniga bag'ishlangan tadbirlar tashkil etiladi. Ma'lumki, jurnalistlar butun dunyoda inson huquqlarini himoya qilishda aktiv qatnashadilar, o'zlarini hayotlarini xavf ostiga qo'yib bo'lsa-da, o'z burchlarini bajarishadi. Hozirgi kunda bir nechta xitoylik siyosiy faol jurnalistlar va yozuvchilar , redaktorlar panjara ortida o'tirishibdi. Ularning hamkasabalari jurnalistlar kunida bo'ladigan eng yaxshi voqea bu jurnalistlarni ozod qilinishi deb hisoblashadi.
8-noyabr Tibbiyot xodimlari kuni
Tibbiyot xodimlarining sharafli va mas'uliyatli mehnatini e'zozlash, samarali faoliyat yuritishi uchun zarur imkoniyatlar yaratish doimiy e'tiborda. Prezidentimiz Islom Karimov tashabbusi bilan 2006 yil 12 sentabrda qabul qilingan tibbiyot xodimlari kunini belgilash to'g'risidagi O'zbekiston Respublikasi qonuni buning yorqin dalilidir. Mazkur qonunga muvofiq yurtimizda har yili noyabr oyining ikkinchi yakshanbasi shifokorlarning kasb bayrami sifatida nishonlanadi. Sog'liqni saqlash tizimida amalga oshirilayotgan bunday muhim tadbirlar inson manfaatlarini muhofaza qilish, xalqimizni tibbiy-ijtimoiy himoyalash ko'lamini kengaytirish, aholi sog'ligini mustahkamlash, jamiyatimizda sog'lom turmush tarzini shakllantirishda muhim omil bo'layotir. Sog'liqni saqlash tizimini isloh qilishga oid davlat dasturlarida belgilangan tadbirlarning izchil ijrosi natijasida xalqimizga tibbiy xizmat ko'rsatish ko'lami tobora kengaymoqda. Birlamchi shifo muassasalari – qishloq vrachlik punktlari va oilaviy poliklinika tizimini takomillashtirishga alohida e'tibor qaratilmoqda. Hozir uch mingdan ziyod qishloq vrachlik punkti faoliyat yuritmoqda. Ularning moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, shifokorlarning malaka va mahoratini yuksaltirish, sohada jahon tibbiyoti va ilm-fani yutuqlaridan keng foydalanish maqsadida xalqaro moliya muassasalari bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan "Salomatlik-2” loyihasi hayotga izchillik bilan tatbiq etilayotir. Mutaxassislarning ta'kidlashicha, mazkur loyiha bo'yicha amalga oshirilayotgan ishlar natijasida hududlarda aholining qishloq vrachlik punktlariga ishonchi bir necha barobarga ortgan. Bu kasalliklarning oldini olish, surunkali xastaliklarni kamaytirishda sifat o'zgarishi yuz berayotganidan dalolatdir. Shoshilinch tibbiy yordam ko'rsatishning o'ziga xos tizimi shakllandi. Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining o'n uch mintaqaviy, bir yuz etmish uch tuman va shahar bo'limi ishlab turibdi. Tizimning moddiy-texnika bazasini yanada mustahkamlash maqsadida bu yil shoshilinch tibbiy yordam shifoxonalariga 110 "Hunday” va 350 "Damas” rusumidagi reanimamobel va tez yordam mashinalari berildi. Ixtisoslashtirilgan tibbiy ilmiy muassasalar tarmog'i kengaydi. Ushbu shifo maskanlarida tibbiy yordam yuksak texnologiyalarga asoslangani bilan ahamiyatlidir. Sanitariya-epidemiologiya sohasini tubdan takomillashtirish borasida olib borilayotgan islohotlar o'z samarasini to'la namoyon etmoqda. Jahonning ko'pgina mamlakatlarida bu borada murakkab vaziyat yuzaga kelib turganiga qaramay, mamlakatimizga xavfli yuqumli kasalliklar kirib kelishining oldi olinmoqda. Bunday yutuqlar va yurtimizda aholi turmush farovonligini oshirish, inson manfaatlarini muhofazalashga qaratilayotgan ulkan e'tibor samarasida odamlarning o'rtacha umri uzayib, yosh avlodning jismoniy va ma'naviy salohiyati yuksalib borayotir. Prezidentimiz Islom Karimovning 2007-yil 19-sentabrdagi "Sog'liqni saqlash tizimini isloh qilishni yanada chuqurlashtirish va uni rivojlantirish Davlat dasturini amalga oshirishning asosiy yo'nalishlari to'g'risida”gi farmoni bu boradagi ishlarni yanada rivojlantirish va tibbiy xizmatni xalqimizga yaqinlashtirishda muhim dasturilamal bo'layotir. Viloyatlarda yagona standartlar asosida xizmat ko'rsatuvchi ko'p tarmoqli tibbiyot markazlari, shahar va tumanlarda tibbiyot birlashmalari tashkil etildi. Joylarda zamonaviy tibbiy diagnostika markazlari ishga tushdi. Onalik va bolalikni muhofaza qilish, ayollar sog'ligini mustahkamlash tizimdagi islohotlarning ustuvor yo'nalishiga aylandi. 2009-2013 yillarga mo'ljallangan maxsus dastur ishlab chiqilib, izchil amalga oshirilmoqda. Shifokor va olimlarimizning aholi salomatligini muhofazalash, millatimiz genofondini mustahkamlash, oilada sog'lom farzand tug'ilishi va kamolga etishini ta'minlash borasidagi fidokorona mehnati davlatimiz tomonidan munosib taqdirlanmoqda. Sog'liqni saqlash sohasi xodimlari orasida O'zbekiston Qahramonlari, Vatanimizning yuksak mukofotlari sohiblari ko'payib borayotgani buning dalilidir. Sog'liqni saqlash sohasi xodimlari mehnatiga haq to'lashning takomillashtirilgan tizimi joriy etilishi, har bir shifo maskani huzurida Tibbiyot muassasalarini moddiy rag'batlantirish va rivojlantirish jamg'armasi tashkil qilinishi natijasida shifokorlarning ish haqlari bir necha barobar oshdi. Kasb bayramini ko'tarinki ruhda nishonlayotgan shifokorlarimiz bunday ishonch va e'tiborga munosib javob qaytarish maqsadida sohaga oid davlat dasturlarida belgilangan vazifalarning ijrosini ta'minlash, profilaktika tadbirlari ko'lamini kengaytirish va aholi salomatligini mustahkamlash yo'lida faol ish olib bormoqdalar. Tibbiyot xodimlarining bu boradagi sa'y-harakatlari jamiyatimizda sog'lom turmush tarzini shakllantirish, tibbiy xizmat sifatini yanada oshirish, inson manfaatlarini mustahkamlash va el salomatligini muhofazalashga xizmat qilayotir.
Foydalanilgan manbalar:
