Og`ir metallar
Og‘ir
yoki zaharli metallarga atom massasi katta bo‘lgan elementlar kiradi. Odatda,
ushbu elementlar Mendeleyev jadvalining beshinchi va oltinchi davridandir.
Bunday metallar soni 40 taga yetadi. Og‘ir metallarga mis, qo‘rg‘oshin, sink,
nikel, kadmiy, kobalt, surma, vismut, simob, margenets kiradi.
Ushbu
elementlar metal buyumlarning yemirilishi, zanglashi va eritish jarayonida
ishlatilgan oqava suv tufayli atrof-muhitga tarqaladi.
Og‘ir
metal zarralari havo orqali organizmga ko’p miqdorda tushganda nafas olish
yo‘llariga zarar yetkazadi, ayrim hollarda esa inson hayotiga zomin bo’lishi
mumkin.
Bundan
tashqari og‘ir metal zarralri inson organizmiga metal idishda saqlangan
oziq-ovqat va ichimliklar bilan tushishi mumkin. Nordon ichimliklar idishlaming
emal qismidagi surma, kadmiy kabi elementlami eritib yuboradi. Ovqat va
ichimliklar bilan birga inson organizmiga simob hamda qo ‘rg ‘oshin tushgan hollar
ham bo ‘lgan.
Kislotali yomg‘irlarning suv havzalariga tushishi ham og‘ir metallar
muammosini paydo qiladi. Suvdagi ortiqcha kislotalar og‘ir metallarni eritadi,
natijada ushbu moddalar ichimlik suvi va dengiz mahsulotlari orqali inson
organizmiga tushadi. Sink, kadmiy, qo‘rg‘oshin va alyumin kislotali yomg‘irlar muammosi
bilan bog iiq boigan og ‘ir metallardir.
Inson salomatligi uchun xavfli bo‘lgan og‘ir metallardan yana biri -
simobdir. U atrof-muhitga sanoat chiqindilari bilan birga tushadi.
Og‘ir metallarning aksariyati yirik shaharlar, katta avtomobil yo‘l
yoqalarida yig'iladi. Shuning uchun ushbu hududlarda yetishtiriladigan qishloq
xo'jaligi mahsulotlari doimiy ravishda nazorat ostida bo‘lishi kerak, chunki
bunday erda yetishtiriladigan oziq-ovqat mahsulotlarida og‘ir metallar miqdori
ko‘p bo‘ladi.
O‘z salomatligingizni o‘ylasangiz yirik avtomobil yoiiga 50-80
metrdan yaqin boigan ekin erlarida yetishtirilgan sabzavot va mevalarni kamroq
iste’mol qiling.
Albatta, katta shaharlarda,
ko‘p qavatli uylarda yashovchilar o‘z balkonlarida turli sabzavot yetishtirishi
mumkin, ammo ularni iste’mol qilish haqida yaxshilab o‘ylab ko‘rish kerak.
Maqolani foydali yoki qiziqarli deb hisoblasangiz ijtimoiy tarmoqlardagi do`stlaringizga matnni belgilab tavsiya qiling!
Agarda Siz maqolada xatoni uchratgan bo'lsangiz, unda xato matnni belgilab, CTRL + ENTER klavishasini bosing va sayt ma'muriga xabarnoma jo'nating.