Litosfera raqamlarda ... 

4 277

Yerning turli chuqurlik intervallaridagi zichligi.
Yerning zichligi, uning turli chuqurliklarida o’zgaruvchan bo’lib, qobiq va mantiya, mantiya va yadro chegaralarida birdaniga, keskin o’zgaradi. Jadvalda yerning ichki qatlamlari zichliklarining taxminiy qiymatlari keltirilgan.

Qatlam

Chuqurlik intervallari, km

Zichlik intervallari, kg/m3

Yer qobig’i

0 – 33

2700 – 3000

Mantiya

33 – 2900

3300 – 5600

Tashqi yadro

2900 – 5000

10600 – 11500

Ichki yadro

5000 – 6371

11500 – 12500

 
 Yerning ichki qatlamlarida erkin tushish tezlanishi. 

Chuqurlik,

km

Erkin tushush tezlanishi,metr/soniya

Chuqurlik,

km

Erkin tushush tezlanishi,metr/soniya

Chuqurlik,

km

Erkin tushush tezlanishi,metr/soniya

0

9.81

800

9.84

3500

9.15

10

9.82

1000

9.90

4000

8.02

33

9.83

1500

9.85

4500

6.90

100

9.86

2000

9.86

5000

6.00

200

9.89

2500

10.05

5500

4.10

300

9.92

2900

10.40

6000

1.70

400

9.94

3000

10.20

6371

0

600

9.95

 

  
Yerning turli chuqurliklaridagi bosim.

Chuqurlik,

km

Bosim

Chuqurlik,

km

Bosim

GPa

106 kgk/sm2

GPa

106 kgk/sm2

0

0

0

2900

136

1.36

10

0.

0.003

3000

140

1.4

33

0.9

0.009

4500

280

2.8

100

3

0.03

5000

320

3.2

600

20

0.2

5500

350

3.5

1000

40

0.4

6000

360

3.6

2000

90

0.9

6371

370

3.7

 
Yerning ichki qatlamlaridagi harorat. 
Yer ichidagi harorat qanday marom va qonuniyatla bo’yicha taqsimlanishi hali fanga to’liq ma’lum emas. Shu sababli, jadvaldagi ma’lumotlar, ilmiy farazlar asosidagi taxminiy qiymatlar bo’lib, Yerning yuza qatlamlari uchun ma’lumotlar aniqroq hisoblanadi. Yuza qatlamlar uchun harorat gradienti, ya’ni, chuqurlik ortishi bilan haroratning ko’tarilishini ifodalovchi kattalik, 20 K/km (yoki, 20 °C/km) ga teng.
 

Chuqurlik,

km

Harorat,

K

Chuqurlik,

km

Harorat,

K

Chuqurlik,

km

Harorat,

K

0

287

800

2800

3500

5000

10

460

1000

3000

4000

5500

33

700

1500

3500

4500

5800

100

1200

2000

3800

5000

6000

200

1700

2500

4100

5500

6200

300

2000

2900

4300

6000

6300

400

2200

3000

4500

6371

6400

600

2500

 

 Yer qobig’ida kimyoviy elementlarning tarqalishi.

Kimyoviy element

%

Kimyoviy element

%

Kislorod

49.5

Xrom

0.02

Kremniy

25.3

Vanadiy

0.015

Alyuminiy

7.5

Azot

0.01

Temir

5.08

Mis

0.01

Kaltsiy

3.39

Nikel

0.008

Natriy

2.63

Rux

0.005

Kaliy

2.40

Qalay

0.004

Magniy

1.93

Kobalt

0.003

Vodorod

0.97

Qo’rg’oshin

0.0016

Titan

0.62

Mishyak

0.0005

Uglerod

0.1

Bor

0.0003

Marganets

0.09

Uran

0.0003

Fosfor

0.08

Brom

0.00016

Ftor

0.065

Yod

0.00003

Oltingugurt

0.05

Kumush

0.00001

Bariy

0.05

Simob

0.000007

Xlor

0.045

Oltin

0.0000005

Stronsiy

0.04

Platina

0.0000005

Rubidiy

0.031

Radiy

0.0000000001

Sirkoniy

0.02

 


Maqolani foydali yoki qiziqarli deb hisoblasangiz ijtimoiy tarmoqlardagi do`stlaringizga matnni belgilab tavsiya qiling!
Agarda Siz maqolada xatoni uchratgan bo'lsangiz, unda xato matnni belgilab, CTRL + ENTER klavishasini bosing va sayt ma'muriga xabarnoma jo'nating.