Bilib qo`ygan yaxshi
• «Yer aylana
turib, Quyoshga yaqinroq kelsa — yoz, uzoqlashsa — qish bo'ladi», demang.
Aksincha, qishda Yer quyoshga ancha yaqinlashgan boiadi (masofa yanvarda 146
million kilometrgacha kamayadi), yozda — uzoqlashib ketadi (masofa iyulda 151
million kilometrgacha cho‘ziladi). Demak, qish yoki yoz fasllari Yeming
Quyoshga yaqin-uzoqligiga bog‘liq emas. Mavsumlar — Yeming Quyoshga nisbatan 23
yarim gradus oglb turishi natijasidir. Yerning qaysi pallasi (shimoliy yoki
janubiy yarimshari) Quyosh tomonda ekanligiga qarab yoz yo qish bo`ladi.
• Arktikaga doir
Shimoli sharqiy olkil va Shimoli g‘arbiy o‘tkil tushunchalari bor. Shimoli
sharqiy olkil deganda Rossiya Federatsiyasining shimoliy sohillari bo'ylab Murmanskdan to Bering bo‘g‘ozigacha kema yurishi tushuniladi. Uni qisqacha
Shimoliy dengiz yo`li deb ataymiz.
Shimoli g‘arbiy o‘tkil deganda Amerika qit`asining shimoliy sohillari
bo‘ylab Atlantika okeanidan Bering bo‘g‘ozigacha dengiz yo‘li tushuniladi.
• Har qanday
davlatda hukumat idoralari poytaxtda joylashganini bilasiz. Biroq Filippinda
bunday emas. Bu davlatning poytaxti Manila shahri hisoblanadi, ammo hukumat
Keson-siti shahrida joylashgan. Niderlandiya poytaxti Amsterdam, hukumat
qarorgohi esa Gaaga shahrida.
• Atlantika
okeanidagi Madeyra oroli uch marta «kashf» etilgan. V asrda karfagenliklar u yerga borib, «Chorva oroli» deb atashgan. VI
asrda genuyaliklar qaytadan «kashf» etib, unga «0‘rmon orol» deb nom berdilar.
Oradan qariyb 900 yil o‘tgach, XV asrda portugallar topgan orol Madeyra
«o‘rmon» bo‘lib qoldi.
• Antarktida va
Grenlandiyadagi abadiy muzliklar eritilsa bormi, okeanlar sathi 60 metr
ko‘tarilib ketadi. Oqibatda Yer yuzining 10 foiz qismi suv ostida qoladi.
• Mavjud
kitoblarda Indoneziyani «Uch ming orol mamlakati» deb atashadi. Aslida
orollar soni 13 yarim mingga yetadi. Lekin shulardan 6 mingtasining nomi bor,
992 tasidagina odamlar yashaydi, xolos.
• Kosmik
raketalarda parvoz eta turib, 24 soat mobaynida butun Yer yuzasini fotosuratga
olish mumkin. Holbuki, bunday ishni bajarish uchun kamida 1000 ta samolyot
kun-u tun havoda tinmay uchib turishi kerak bo‘lar edi.
Foydalanilgan manbalar:
