Uglomer
Uglomer –
bu asbob gorizontal va vertikal burchaklarni o`lchash uchun ishlatiladi.
Gorizontal burchak 360 daraja, vertikal burchak 90 daraja. Gorizontal burchak
shimolga nisbatan o`lchanadi. Kompasning "S” ko`rsatkichi shimolga
to`g`rilanadi. Kunduzning necha soat davom etishini uglomer yordamida quyidagi
ishlarni bajarib topamiz.
- Uglomer yordamida quyoshning botiqsh nuqtasini gorizontal burchagi o`lchanadi. O`lchash uchun uglomer kompasning ko`rsatkichi shimolga yo`naltiriladi, so`ngra asbobning ko`rsatkichini Quyosh chiqayotgan nuqtaga qaratamiz va shakaladan hisob olamiz. Misol: Quyoshning chiqish nuqtasining gorizontal burchagi 80 daraja
- a) 900 - 800 = 100 Quyosh 800 da chiqsa b) 2700 + 100 =2800da botadi. c) 800 : 150 = 5 soat 20 daqiqa, 2800 : 150 = 18 soat 40 daqiqa
Quyosh 5 soat-u 20 daqiqada, 18 soat-u 40 daqiqada botadi. Kunning uzunligini toppish uchun botishdan chiqishni olib tashlaymiz.
18 soat 40 daqiqa - 5 soat 20 daqiqa = 13 soat 20 daqiqa. Demak, kunning uzunligi 13 soat 20 daqiqa
Quyoshning chiqish nuqtasining burchagi 300.
- 900 - 300 = 600
- 2700 + 600 = 3300
- 300 + 600 = 2 soat
- 3300 : 150 = 22 soat Quyosh 2 soatda chiqadi va 22 soatda botadi.
- Kunning uzunligi 20 soat
Quyoshning chiqish nuqtalarining burchagi 1200
- 900 - 1200 = -300
- 2700 + (-300) = 2400
- 1200 : 150 + 8 soat
- 2400 : 150 = 16 soat
Quyosh soat 8:00 da chiqadi, 16:00 da botadi. 16-8 = 8 soat kunning uzunligi
