Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasidan xronologik jadval 

Sana

Sodir bo’lgan voqealar

Er. avv. 325

 Shimoliy Muz okeani haqida birinchi ma’lumotni yunon olimi Pifey yozgan va "Qayrilgan dengiz” deb nom bergan.

1487-yil

 B.Diash Afrikaning janubidagi Yaxshi Umid burniga qadar yetib bordi.

1492-yil

 Birinchi mukammalroq globusni M.Bexaym yasadi.

 X.Kolumb San-Salvador (ispancha xaloskor) oroliga keldi.

1498-yil

 Vasko da Gama Hindistonga dengiz yo’lini ochdi.

1507-yil

 Geografik xaritaga "Atlantika okeani” nomi yozildi.

 Yangi Dunyoga Amerika deb nom berildi.

1513-yil

 Birinchi bo’lib ispaniyaliklar V.Balboa Panama bo’ynidan o’tib,Tinch okeanini ko’rdi,Janubiy okean deb nom berdi.

1521-yil

 Okeaniya to’g’risidagi ma’lumotlar yevropaliklarga F.Magellanning sayohatidan so’ng ma’lum bo’ldi.

1595-yil

 Xaritalar to’plami uchun "Atlas” nomi Merkator tomonidan taklif etildi.

1606-yil

 Villyam Yanszon Avstraliyani kashf etdi,Keyp-York yarimoroliga tushdi.

1644-yil

 Fransiyalik olim R.Dekart dastlab Quyosh sistemasi va Yer Koinotdagi harakatlanayotgan changsimon zarrachalarning birikishidan hosil bo’lgan deb aytdi.

1650-yil

 Dunyo okeanini 1-chi bo’lib gollandiyalik olim B.Varenius 5 ta okeanga ajratdi.

 B.Varenius Shimoliy Muz okeani mustaqil okean tariqasida ajratdi.

1732-yil

 I.Fyodorov, M.Gvozdev Shimoliy Amerika materigining shimoli-g’arbiy sohillarini o’rgandi.

1741-yil

 Bering va Chirikovlar Tinch okeanining shimoliy qismini o’rganishdi.

 Bering va Chirikovlar Shimoliy Amerikaning Aleut orollarini va Alyaska sohillarini o’rganish va xaritaga tushirish ishlarini olib borgan.

1755-yil

 Germaniyalik faylasuf I.Kant Quyosh sistemasi va Yer Koinotdagi harakatlanayotgan changsimon zarrachalarning birikishidan hosil

bo’lgan deb aytdi.

1774-yil

 Atmosferaning gaz tarkibini 1-chi bo’lib fransiyalik olim A.Lavuazye aniqladi.

1796-yil

 Fransiyalik olim R.S.Laplas Quyosh sistemasi va Yer Koinotdagi harakatlanayotgan changsimon zarrachalarning birikishidan hosil bo’lgan deb aytdi.

1798-yil

 Alyaska ruslar tomonidan monopoliyaga aylantirildi va "Rus Amerikasi” deb nom berildi.

1820-yil

 F.Bellinsgauzen,M.Lazarev Antarktidani kashf qildi.

1845-yil

 London Geografiya jamiyati Shimoliy Muz okeani mustaqil okean tariqasida ajratdi.

1867-yil

 Alyaska AQSHga sotib yuborildi.

1869-yil

 Suvaysh kanali ochildi.

1886-yil

 Hoji Yusuf Hay’atiy ishlagan globus Samarqanddagi madaniyat va sa’nat tarixi muzeyida saqlanmoqda.

1899-yil

 S.O.Makarov Shimoliy Muz okeanni o’rgandi.

1902-yil

 Geografik qobiq tushunchasiga yaqin bo’lgan g’oyani 1-chi marta D.N.Anuchin aytdi.

1909-yil

 R.Piri Shimoliy qutbni zabt etdi.

1911-yil

 R.Amundsen Janubiy qutbga bordi.

1912-yil

 Mobilizm (yunoncha "siljiydigan", "harakatlanadigan") gipotezasini nemis geologi A.Vegener ishlab chiqdi.

1914-yil

 Yer po’sti bilan yuqori mantiya oralig’idagi chegarani yevropalik olim Moxorovich aniqladi.

 Panama kanali ochildi.

1917-yil

 "Dunyo okeani” atamasini rus olimi Y.M.Shokalskiy fanga kiritdi.

1920-yil

 Dunyo okean suvlari chuqurlik bo’yicha o’rganila boshlandi.

1936-yil

 Rossiya Geografiya Jamiyati Shimoliy Muz okeani mustaqil okean tariqasida ajratdi.

1959-yil

 11 ta mamlakat o’rtasidagi "Antarktida to’g’risidagi shartnoma” imzolandi.

1960-yil

 Fransuz J.Pikar Mariana cho’kmasini zabt etdi.

1966-yil

 Geografik qobiq haqidagi ta’limotni A.A.Grigoryev ishlab chiqqan.

1968-yil

 L.R.Sayks, J.Oliver "litosferalar plitalar tektonikasini” gipoteazsini e’lon qilindi.

1981-yil

 H.Hasanov "Sayyoh olimlar” asarini yozdi.

1984-yil

 Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zMU geografiya fakultetida H.Hasanov rahbarligida I.Y.Oshev yasagan ulkan "Relyefli globus” o’rnatildi.