Sirdaryo viloyati
Maydoni 4,3 ming km.kv. Aholisi 829 ming 900 kishidan ortiq (2019-yil 1-yanvar holati). Sirdaryo viloyatida 8 ta tuman, 5 ta shahar va 21 ta shaharcha mavjud.
Sirdaryo viloyati Mirzacho‘lning o‘zlashtirilgan qismlarini hamda qisman Qizilqum yerlarini o‘z ichiga oladi. Viloyatda o‘zlashtirishga yaroqli yerlar ko‘p. Ammo tabiatiga xos ayrim noqulayliklar tufayli dehqonchilikda ko‘pgina mehnat, mablag‘ sarflashga to‘g‘ri keladi. Tabiatning noqulayliklarini bartaraf etmoq uchun ihota daraxtzorlari barpo etish, yerosti suvlarini zovurlar qazib qo chirish va tuproqni yuvib turish talab etiladi. Sirdaryo viloyatida mamlakat aholisining 2,5 foizi yashaydi. Aholining 90% dan ziyodi sug‘oriladigan hudud larda joylashgan. Yangi yerlarni o‘zlash tirish maqsadida boshqa viloyatlardan ishchi kuchlari jalb etilgan. Endilikda viloyat o‘z ishchi kuchlari bilan ma’lum darajada ta’minlangan.
Qishloq xo‘jaligining asosiy tarmoqlari: paxtachilik, donchilik, polizchilik, go‘sht-sut chorvachiligi.
Sanoatning asosiy tarmoqlari: elektroenergetika, yengil (paxta tozalash), oziq-ovqat, un-yorma.
Viloyat xo‘jalik negizini qishloq xo‘jaligi tashkil qiladi. Ekin maydonlarining kattaligi jihatidan viloyat respublikada oldingi o‘rinda turadi. Ekin maydonlarining deyarli yarmiga paxta ekiladi. Undan keyingi o‘rinlarda don, ozuqa, meva-sabzavot va poliz ekinlari turadi. Guliston va Xovos tumanlarida sab zavot va poliz ekinlari yetishtiriladi. Bog‘ dorchilik va uzumchilik ham rivojlangan. Viloyatda sanoat zalvori bo‘yi cha qish loq xo‘jali gidan keyin turadi. Bugungi kunda 80 dan ortiq sanoat kor xonasi mavjud. Viloyat sanoatining asosini elektr energiya ishlab chiqarish tashkil etadi. Shirin shahridagi Sirdaryo IES, Guliston shahridagi yog‘-ekstraksiya zavodi, Yangiyer shahri dagi qurilish mate rial lari va konstruk siyalari kombinati va viloyat paxta toza lash zavodlari yirik sanoat kor xonalari hisoblanadi. Viloyatda o‘nlab qo‘shma korxonalar faoliyat ko‘rsatmoqda.
Shaharlari. Viloyatda 5 ta shahar bor. Guliston – viloyatning ma’muriy markazi. Shahar temiryo‘l va magistral avtomobil yo‘li ustida joylashgan. U shahar maqomini olganiga yarim asrdan oshdi. Shaharda paxta tozalash, yog‘- ekstraksiya, non zavodlari va elevator ishlab turibdi. Shaharda universitet, bir necha akademik litsey va kasb-hunar kollejlari va boshqa madaniy-maishiy muassasalar bor.
Yangiyer (37 ming kishi) 1957-yilda bunyod bo‘lgan. Shaharda sopol quvurlar hamda yuqori bosimga chidamli quvurlar ishlab chiqaradigan zavod, temir-beton buyumlari kombinati bor. Kombinat elektr machtalari, beton tarnov (lotok)lar va unga mo‘ljallangan taglik ishlab chiqaradi. Shaharning geografik o‘rniga xos noqulayliklar uning rivojlanishiga salbiy ta’sir etmoqda.
Использованные источники:
