Fan va ishlab chiqarish o`zaro ta`sirining asosiy yo`nalishlari
Fan va ishlab chiqarish olti muhim yo'nalish bo'yicha bir-biriga ta’sir
ko'rsatmoqda.
Birinchi yo'nalish - kompyuterlashtirish, ya’ni inson faoliyatining barcha
sohalarni kompyuter texnikasi bilan ta’minlash. Kompyuterlashtish natijasida
ko'plab ishlab chiqarish jarayonlarining texnologiyasi tubdan o'zgartirilmoqda.
U ta’lim, sog'liqni saqlash tizimlariga, insonlar turmushiga tobora chuqurroq
va jadalroq kirib bormoqda. Hozirgi vaqtda elektron uskunalarni ishlab
chiqarish sanoatning eng muhim ilmtalab tarmoqlarining biriga aylandi.
Elektron-hisoblash mashinalarini ishlab chiqarish bo'yicha Yaponiya, Germaniya
dunyoda yetakchi mamlakatlardir.
Ikkinchi yo'nalish — kompleks avtomatlashtirish. Mazkur yo`nalish
50-yillarda, EHM larning barpo qilinishi bilan shakllana boshlagan bo'lsa ham,
uning gurkirab rivojlanishi 70-yillarda mikro EHM va mikroprotsessorlarning ixtiro
etilishi bilan uzviy bog'langandir. Robot-texnikaning barpo qilinishi
avtomatlashtirilgan korxonalar, ishlab chiqarish tizimlarining vujudga
kelishiga asos bo'lib xizmat qildi. Robot-texnikaning ham katta miqdori AQSH, Yaponiya, Germaniya, Italiya,
Fransiya davlatlariga to'g'ri keladi.
Uchinchi yo'nalish - energetika xo'jaligining qayta
qurilishini nazarda tutib, energiya tejamiga, yoqilg'i-energetika balansini
takomillashtirishga, yangi energiya manbalaridan keng foydalanishga asoslanadi
Bu yerda asosiy muammo atom energetikasini rivojlantirish bilan bog'langan.
Hozirgi vaqtda dunyoda 250 dan ortiq AES lar lshlamoqda. Shularning aksariyat
qismi AQSH, Fransiya, Yaponiya, Germaniya, Xitoy, Rossiya va Ukrainada
joylashgan. Keyingi 10-15 yil mobaynida yuz bergan fojiali hodisalar AES larni
barpo etish bo'yicha mamlakatlarning dasturlariga salbiy ta’sir ko'rsatdi,
ba’zi bir davlatlar esa umuman AES larni qurishni to'xtatib qo'ydi.
Tо‘rtinсhi
yo'nalish - yangi materiallarni ishlab chiqarish. Bugungi ishlab chiqarish eski
konstruksion materiallar - qora va rangli metallarga, sintetik polimerlarga
ilgarigi davrlargj nisbatan ancha yuqori talablar qo`ymoqda. Natijada yangi
kompozitsiyali, yarim o'tkazgichli, sopol mahsulotlar ishlab chiqarila
boshlandi hamda XX asr metallari - berilliy, litiy, titan, sirkoniy, germaniy, kobaltdan
foydalanish kengaydi.
Beshinchi yo'nalish — biotexnologiyaning ildam rivojlanishi
bilan bog'langan. 70-yillarda
vujudga kelgan bu yo'nalish hozirda eng istiqbolli yo'nalishlardan biri
hisoblanadi. U AQSH, Yaponiya, Germaniya, Xitoy va Fransiyada tez sur’atlar
bilan rivojlanmoqda.
Oltinchi yo'nalish — kosmosni o'zlashtirish.
Kosmonavtikaning rivojlanishi
yana bir eng yangi ilm-fanga talabchan - aerokosmik sanoatning vujudga kelishiga
olib keldi. Mazkur tarmoq bilan birga qator yangi mashinalar, asbob-uskunalar,
qotishmalar kashf qilindi. Ulardan hozirgi vaqtda boshqa soha va tarmoqlarda
ham foydalanilmoqda.
FTI ning chuqurlashishi, ishlab
chiqarish va noishlab chiqarish sohalarining kengaytirilishi hamda
murakkablashishi sharoitida ularning samaradorligini oshirishda boshqarish
jarayonining o'rni va ahamiyati kundan-kunga ortib bormoqda. Boshqarish, ya’ni
axborotlarni olish, saqlash, uzatish va qayta ishlash fani bo'lib kibernetika
hisoblanadi. Kibernetika - grekcha so'z bo'lib, «yo'lboshchi», «yo'l
boshqaruvchi» ma’nosini anglatadi.
Hozirgi vaqtda yangi
axborotlashtirilgan sivilizatsiya haqida so'z yuritilmoqda. Axborotlashtirish
va boshqarishning rivojlanishi bo'yicha hozirgi vaqtda AQSH tengi yo'q mamlakat
hisoblanadi. Yaponiya, Kanada, Shvetsiya, Ispaniya, Avstraliya AQSHdan keyingi
o'rinlarda turadi.
Поделитесь ссылкой с друзьями выделив текст.
Заметили ошибку, тогда выделите ошибочный текст и нажмите клавишы CTRL + ENTER.