O`rta Osiyo tabiiy geografiyasidan xronologik jadval 

Yil

Sodir bo’lgan voqealar.

Mil.avv VII-V

  Zarafshon vodiysida Sog’diyona,Amudaryoning o’rta oqimida Baqtriya,quyi oqimida - Xorazm,Murg’ob vodiysida Marg’iyona davlatlari bo’lgan.

Mil.avv. 138-126-

  Chjan-Syan 13 yil davomida Issiqko’l atrofi,Farg’ona va Xorazm tabitaini,aholisini,xo’jaligini o’rgandi.

Mil.

II

  K.Ptolemey birinchi xaritalar to’plamini tuzdi.

VII asr

  Syuan-Szan 16 yil davomida Tyanshan,Yettisuv,Chu vodiysi,Toshkent,Samarqand va Pomir tabiatini o’rgandi.

IX asr

  Muhammad ibn Muso al-Xorazmiy O’rta Osiyo geografiyasiga asos slogan,”Yer tasviri” (Kitob surat ul-Arz)ni asarini yozgan.

1016

  Beruniy birinchi globusni yasadi.

X asr

  ”Iqlimlar kitobi” asarni A.I.Istaxariy yozgan.

  O’rta Osiyo va Kavkaz geografiyasi haqidagi asarni A.H.Ali Mas’udiy yozgan.

X-XI asr

  Beruniy O’rta Osiyo tabiati,geologik tuzulushi,foydali tuzulishi,foydali qazilmalari, xo’jaligini,tarixini o’rgangan.

XII-XIII

  Yoqut ibn Abdulla "Mamlakatlarning alifbo tartibidagi ro’yxati” asarni yozdi.

1240

  Urganchda zilzila bo’ldi.

XV-XVI

  Z.M.Bobur O’rta osiyo haqida,ayniqsa Farg’ona vodiysi haqida muhim malumotlar berilgan.

XV

  M.Bexaym Yevropada birinchi bo’lib globus yasadi.

1595

  Xaritalar to’plami uchun "Atlas” nomi Merkator tomonidan taklif etilgan.

1620

  I.Xoxlov O’rta Osiyoning Xorazm,Qoraqum,Qizilqum,Markaziy Qozog’iston,Orol dengizini o’rgangan.

1669-1673

  Pazuxin O’rta Osiyoning Xorazm,Qoraqum,Qizilqum,Markaziy Qozog’iston,Orol dengizini o’rgangan.

1718-1725

  Benevini O’rta Osiyoning Xorazm,Qoraqum,Qizilqum,Markaziy Qozog’iston,Orol dengizini o’rgangan.

1797

  Urgutda zilzila bo’ldi.

1818

  Buxoroda zilzila bo’ldi.

1821

  Buxoroda zilzila bo’ldi.

1856-1897

  P.P.Semyonov-Tyanshanskiy O’rta Osiyo tog’larining paydo bo’lishi,geologik tuzulishi,foydali qazilmalari,o’simligi,hayvonot dunyosi va Orol dengizining tabiiy - geografik sharoitini o’rgangan.

1868-1871

  A.P.FedchenkoO’rtaOsiyoningtog’lariningpaydobo’lishi, geologiktuzulishi,foydaliqazilmalari,o’simligi,hayvonotdunyosivaOroldengiziningtabiiy - geografiksharoitinio’rgangan.

1868

  Samarqandda zilzila bo’ldi.

1864-1878

 N.A.Seversov O’rta Osiyoning tog’larining paydo bo’lishi, geologik tuzulishi,foydali qazilmalari,o’simligi,hayvonot dunyosi va Orol dengizining tabiiy - geografik sharoitini o’rgangan.

1877-1880

 I.V.Mushketov O’rta Osiyoning tog’larining paydo bo’lishi, geologik tuzulishi,foydali qazilmalari,o’simligi,hayvonot dunyosi va Orol dengizining tabiiy - geografik sharoitini o’rgangan.

1878

  ”Yer tasviri” asari rus tiliga tarjima qilindi.

1880

 Chimyon, Shimoliy So’x, Janubiy Olamishuk, Polvontosh, Sho’rsuvda neft konlari ochildi.

1904

  Chimyon neft koni ishga tushirildi.

1914

  Respublikamizda eng yuqori havo harorati kuzatildi.

1917-1920/22

  O’rta Osiyo siyosiy xaritasi shakllanishining 3-bosqichi bo’lib o’tdi.

1924-1991

  O’rta Osiyo siyosiy xaritasi shakllanishining 4-bosqichi bo’lib o’tdi.

XX asr 30-yillari

  Olmaliq shahri atrofida 500 dan ortiq qadimgi kon izlari va qoldiqlari topilgan

1930

  Dushanbe atrofida zilzila bo’ldi.

1946

  Qozonjiq, Chotqolda zilzila bo’ldi.

1948

  Ashgabadda zilzila bo’ldi.

1960

 O’rta Osiyoda sug’orish ishlari uchun Amudaryo va Sirdaryoning juda ko’p suvlari sarf bo’lishi oqibatida Orol dengiziga suv quyishi kamayib ketdi.

1966

  Toshkentda zilzila bo’ldi.

1976

  Gazlida zilzila bo’ldi.

1983-1985

  Sirdaryo Orolga bir tomchi ham suv bermay qo’ydi,Amudaryo suvlari 7-9 kub.km oshmadi.

1984

  O’zbekiston Milliy Universitetida relyefli globus o’rnatildi.

1991

 O’rta Osiyo siyosiy xaritasi shakllanishining 5-bosqichi boshlandi.

1992

  To’xtag’ulda zilzila bo’ldi.

  Mingbuloq neft koni ochildi.

1993

  Ko’kdumaloq neft koni ochildi.

2008

  Oloy (Nura)da zilzila bo’ldi.